Rashonden, kruisingen en alles daartussenin

Wereldwijd zijn er momenteel honderden hondenrassen. In de loop van de afgelopen eeuwen zijn er steeds meer hondenrassen ontstaan. Daar komen er jaarlijks meer bij. In Nederland en België worden momenteel zo’n 344 officiële hondenrassen erkend. In dit artikel bespreken we de verschillende hondenrassen en kruisingen die er zijn.

Wereldwijd zijn er momenteel naar schatting circa 400 hondenrassen. In de loop van de afgelopen eeuwen zijn er steeds meer hondenrassen ontstaan. Jaarlijks komen daar weer meer erkende en niet-erkende hondenrassen bij. De verschillende hondenrassen zijn ontstaan doordat mensen gingen fokken op bepaalde eigenschappen of juist op uiterlijke kenmerken van honden. Dat werd gedaan door te fokken met reuen en teven met gewenste combinaties. Na 2-3 generaties kan al een nieuw hondenras ontstaan.

Er werden honden gefokt voor bepaalde functies en die bepaalde eigenschappen moesten hebben voor hun functie. Denk bijvoorbeeld aan honden voor de jacht, voor het drijven van vee, voor erfbewaking, voor speurwerk of om oorlogen mee te voeren. De benodigde eigenschappen werden aan de volgende generaties doorgegeven. Daardoor zijn honden van bepaalde rassen, zonder training te hebben gekregen, eerder geneigd specifiek gedrag te vertonen, passend bij de functie die deze rassen van oorsprong hadden.

Er zijn verschillende soort hondenrassen: kleine hondenrassen, middelgrote hondenrassen, grote hondenrassen en zeer grote hondenrassen. Er zijn harige hondenrassen, kortharige hondenrassen, langharige hondenrassen, ruwharige hondenrassen, hondenrassen met krulhaar en alles er tussenin. Er zijn rassen die bekend staan als rustige hondenrassen, kindvriendelijke hondenrassen, leuke en aanhankelijke hondenrassen of als hondenrassen die niet verharen. Als je een puppy of hond wilt aanschaffen kan je kijken welke hondenrassen mogelijk het beste bij jullie passen.

Wanneer is een hond een rashond?

Een hond is een rashond als hij aan drie voorwaarden voldoet. De drie voorwaarden zijn:

• Voldoen aan de rasstandaard voor het ras
• Beide ouders van de hond moeten tot hetzelfde ras behoren
• De hond moet geregistreerd zijn in een stamboek

De rasstandaard is een officiële beschrijving van de kenmerken van een hondenras. Hierin worden bijvoorbeeld de bouw, vachtstructuur, vachtkleur en karakter beschreven. Dankzij de rasstandaard lijken alle honden binnen een ras sterk op elkaar. Niet alleen in uiterlijk, maar ook in karakter en gedrag.^[1]

De tweede voorwaarde waaraan een rashond moet voldoen is dat beide ouders van de hond tot hetzelfde ras moeten behoren. De derde voorwaarde is dat de hond geregistreerd is in een stamboek. Rashonden die in Nederland worden geboren rashonden krijgen een stamboom van de Raad van Beheer en worden ingeschreven in het Nederlands Honden Stamboek (NHSB). De stamboom is een afstammingsbewijs: je weet met zekerheid wie de vader en wie de moeder van je pup is. Die afstamming wordt ook gecontroleerd door de Raad van beheer met DNA.^[2]

Voldoet een hond aan deze drie voorwaarden, wordt het ras bestempeld als een rashond. Voor een niet-rashond zijn verschillende benamingen: look-a-like, hond zonder stamboom en meer. Daarnaast zijn er natuurlijk een heleboel kruisingen van twee of meer hondenrassen. Die worden ook wel eens vuilnisbakjes genoemd.

Erkende hondenrassen in Nederland en België

Wereldwijd zijn er verschillende organisaties die zich bezighouden met het fokken en registreren van rashonden. Nederland en België zijn aangesloten bij de Fédération Cynologique Internationale (FCI). Dit is een internationaal overkoepelende organisatie die zich bezighoudt met alles rondom hondenrassen.^[3] In feite is de FCI een samenwerkingsverband tussen een groot aantal nationale kennelclubs. De FCI erkent momenteel ongeveer 344 hondenrassen. Als de nationale kennelclub van het land van herkomst een hondenras erkent, volgt vervolgens erkenning door de FCI.^[4] De erkende hondenrassen worden door de FCI ingedeeld in 10 rasgroepen. Deze rasgroepen zijn samengesteld op basis van de functie, eigenschappen en globale overeenkomsten van de hondenrassen.

De 10 erkende rasgroepen

Hieronder is een overzicht van de 10 erkende rasgroepen van de FCI.

De indeling van hondenrassen per rasgroep is niet altijd geheel logisch. Je zou verwachten dat alle herdershonden en veedrijvers in rasgroep 1 zouden zijn ingedeeld. In rasgroep 2 verwacht je vanzelfsprekend de Pinschers en Schnauzers, Molossers, Berg- en Sennenhonden. In rasgroep 3 zou je alle Terriërs verwachten en in rasgroep 4 alle dashonden. Bij rasgroep 6 verwacht je de lopende honden en zweethonden, in rasgroep 7 de staande jachthonden en in rasgroep 8 de niet-staande jachthonden zoals dat wordt genoemd. Dan verwacht je in rasgroep 9 de gezelschapshonden die zijn gefokt met als doel mensen gezelschap te houden. En in rasgroep 10 verwacht je alle windhonden.

De meeste herdershonden en veedrijvers zijn inderdaad ingedeeld in rasgroep 1, maar een aantal zijn herdershonden en veedrijvers ingedeeld in rasgroep 5. Ook is bijvoorbeeld de Rottweiler, van oorsprong een veedrijver ingedeeld in rasgroep 2. De Saarloos Wolfshond is wel ingedeeld in rasgroep 1, maar zou beter passen in rasgroep 5. In deze rasgroep vind je niet alleen spitsen en oertypen, maar ook bijvoorbeeld herdershonden, veedrijvers, jachthonden en windhonden. Een ander voorbeeld is de indeling van de Poedel. De Poedel is van oorsprong een jachthond, maar is ingedeeld in rasgroep 9. Ook de Franse Bulldog is ingedeeld in rasgroep 9, terwijl het van oorsprong een rattenvanger is.

Naast de uitzonderingen, zijn er natuurlijk ook globale overeenkomsten tussen de hondenrassen binnen een rasgroep. Deze globale overeenkomsten bespreken we hieronder. Houd er echter rekening mee dat dit globale informatie over een gehele rasgroep is, en dat er tussen de hondenrassen onderling veel variatie en uitzonderingen zijn. Wil je exact weten waar een bepaald hondenras voor is gefokt of welke eigenschappen dit hondenras bezit, raden we om informatie over dat specifieke hondenras te bestuderen.

Rasgroep 1: Herdershonden en veedrijvers

De eerste rasgroep is verdeeld in twee groepen: herdershonden en veedrijvers. Herdershonden zijn honden die van oorsprong gefokt zijn om met schapen en geiten te werken. Zij werken meestal op aanwijzing van de herder met schapen en geiten. Veedrijvers werken meer zelfstandig en werken met koeien en paarden. Zowel herdershonden als veedrijvers hadden vaak ook neventaken zoals het bewaken van het huis als de kudde weer thuis was. Of het verdedigen  van de baas tegen andere mensen tijdens strooptochten. Als je kijkt naar hun functie, kan je je voorstellen dat deze honden eigenschappen nodig hadden zoals waaksheid, beschermend naar baas en wantrouwend naar vreemden. Herdershonden zijn vaak erg gehoorzaam en hebben veel beweging en geestelijke uitdaging nodig. Veedrijvers zijn meer zelfstandig en zelfverzekerd van aard.

Bekende rassen in Rasgroep 1 zijn:

• Duitse Herder
• Border Collie
• Shetland Sheepdog
• Australische Shepherd

Rasgroep 2: Pinschers en Schnauzers, Molossers en Sennenhonden

De tweede rasgroep is verdeeld in drie groepen: pinschers en schnauzers, molossers en berg- en Sennenhonden. Pinschers en schnauzers zijn oorspronkelijk gefokt voor het verdelgen van klein ongedierte, zoals bijvoorbeeld ratten. Als neventaak hadden zij vaak het beschermen van het huis. Pinschers en schnauzers zijn vaak alerte, snelle, drukke, zelfverzekerde en waakse honden die wantrouwig kunnen zijn naar vreemden. Ze hebben redelijk veel beweging nodig. In huis kunnen het rustige honden zijn, maar buiten worden ze actief.

Molossers stammen af van oorlogshonden die met het leger mee gingen. Ze liepen naast de karren, droegen munitie en ander oorlogsmateriaal, bewaken/verdedigen kamp. Daarnaast hielpen ze ook mee met de jacht. Over het algemeen zijn molossers vreedzaam en vriendelijk van aard, maar ook waaks en territoriaal naar zowel hun huis, erf als mensen. Ze lopen niet harder dan nodig en kunnen soms sloom overkomen. Maar wanneer ze in actie moeten komen, zijn het zeer snelle en moedige verdedigers. Molossers zijn intelligente honden, maar hebben een beperkt vermogen tot samenwerken met mensen. Ze zijn niet altijd even gehoorzaam en maken graag hun eigen beslissingen.

Berg- en Sennenhonden kregen als taak om vee van en naar de weide te drijven, karren te trekken en het huis te bewaken. Het zijn vreedzame, rustige en vriendelijke honden met weinig tot geen jachtinstinct. Ze zijn waaks, hebben een beperkt vermogen tot samenwerken met mensen en zijn niet altijd even gehoorzaam.

Bekende rassen in Rasgroep 2 zijn:

• Dobermann
• Boxer
• Mastiff
• Newfoundlander

Rasgroep 3: Terriërs

De derde rasgroep is ingedeeld in vier groepen: de hoogbenige terriërs, laagbenige terriërs, terriërs van het bull-achtige type en dwerghonden. Terriërs die oorspronkelijk gefokt werden voor de jacht, zowel boven als onder de grond. Met terriërs werd vaak gejaagd op schadelijk wild en ongedierte. Vaak ging men op pad met terriërs en andere typen jachthonden. De jachthonden speuren en jagen het wild op. De terriërs hadden dan bijvoorbeeld de taak om het wild dat een hol in vluchtte, uit het hol te jagen. Dit deden ze met luid geblaf en door het wild in het hol te belagen. Soms kwam het tot een gevecht. Terriërs moesten dus moedige honden zijn. Vaak hebben ze een temperamentvol en uitgesproken karakter. Ze kunnen veel blaffen. Ook werden terriërs gefokt op een lage pijngrens, een krachtig gebit en een hoge reactiesnelheid.

Bekende rassen in Rasgroep 3 zijn:

• Jack Russel Terriër
• Australische Terriër
• Amerikaanse Staffordshire Terriër
• Yorkshire Terriër

Rasgroep 4: Dashonden

De vierde rasgroep bestaat uit dashonden, ook wel teckels genoemd. De rasgroep heeft geen onderverdeling in meerdere groepen, maar bestaat uit een groep. Dashonden zijn van oorsprong gefokt voor jacht onder de grond. Dit zie je terug in hun compacte bouw. Dashonden achtervolgen luid blaffend het wild. Over het algemeen zijn teckelse vrolijke, zelfstandige, waakse en actieve honden.

Bekende rassen in Rasgroep 4 zijn:

• Dashond
• Dwergdashond
• Kaninchen Dashond

Rasgroep 5: Spitzen en Oertypen

De vijfde rasgroep is eigenlijk een verzameling van allerlei verschillende hondenrassen die niets met elkaar te maken hebben. Het is een mengelmoes van spitsen, jachthonden, herders, veedrijvers, windhonden, poolhonden, trekhonden en naakthonden. De eigenschappen verschillen te sterk onderling van elkaar, om er zelfs globaal iets over te kunnen zeggen.

Bekende rassen in Rasgroep 5 zijn:

• Chow Chow
• Alaska Malamute
• Akita
• Podenco Ibicenco

Rasgroep 6: Lopende Honden en Zweethonden

Lopende honden worden ook wel brakken genoemd. De zesde rasgroep is onderverdeeld in drie groepen: drijvende honden, zweethonden en aanverwante rassen. De eerste groep, de drijvende honden, werden gefokt om wild op te sporen en op te drijven, zodat de jager het wild kan schieten.

Zweethonden werden gefokt om een zweetspoor van wild te ruiken en te volgen. Zweet is de jagersbenaming voor bloed. Een zweetspoor bestaat uit bloed van wild dat is aangeschoten, maar ook uit de geur van angst. Een zweethond gaat dan samen met zijn voorjager een nazoek doen op het zweetspoor.

De aanverwante rassen behoren ook tot deze rasgroep. Hun functies zijn zeer divers. Wel kunnen we iets zeggen over de eigenschappen die de honden van deze gehele rasgroep vaak bezitten. Vanzelfsprekend zijn het honden met een sterke jachtpassie. Vaak hebben ze een groot uithoudingsvermogen en een hoge pijngrens. Ze zijn vaak sociaal naar andere honden en hebben vaak moeite met alleen zijn. Ze luisteren niet altijd perfect, zeker als ze iets interessant hebben geroken.

Bekende rassen in Rasgroep 6 zijn:

• Beagle
• Bloedhond
• Dalmatische Hond
• Rhodesian Ridgeback

Rasgroep  7: Staande Jachthonden

Staande Hond verwijst naar de oorspronkelijke rol van deze honden: voorstaan. Deze honden hadden als taak om vogels te lokaliseren en vervolgens aan de jager door te geven waar de vogel zich bevindt. Dit doorgeven doen de honden door voor te staan: ze gaan doodstil staan met opgeheven poot, hoofd en hals in het verlengde van hun rug. Soms wijst de staart ook stijf naar achter, maar dit hoeft niet. Staande honden kunnen zo wel een uur staan. Setters doen hetzelfde, maar gaan soms liggen. Als de jager in positie is, mag de hond de vogel op commando opjagen. Dan kan de jager de vogel vervolgens neerschieten. Sommige rassen zijn ook gefokt met als taak om de aangeschoten vogel vervolgens op te halen. Als neventaak hadden de staande jachthonden vaak ook het bewaken van het huis, als ze niet op jacht waren.

De zevende rasgroep is verdeeld in twee groepen: continentale staande honden en Britse en Ierse Staande Honden. Het verschil zit in de afkomst van honden en de functies waarvoor ze gefokt werden. Qua karaktereigenschappen zijn er weinig verschillen. Staande honden zijn honden die snel leren, graag aan het werk gaan en een groot uithoudingsvermogen hebben. Ze hebben veel beweging nodig. Verder kunnen ze zich neutraal tot afwachtend naar vreemden opstellen.

Bekende rassen in Rasgroep 7 zijn:

• Ierse Setter
• Duitse Staande Hond
• Vizsla
• Stabijhoun (Friese Stabij)

Rasgroep 8: Niet-staande Jachthonden

De achtste rasgroep is verdeeld in drie groepen: retrievers, spaniels en waterhonden. Retrievers werden gefokt om aangeschoten wild op te halen. De naam zegt het al een beetje: retrieven betekent in het Engels letterlijk ‘ophalen.’ Om het wild in de beste staat terug te brengen, zijn retrievers gefokt op een zachte beet. Ze moeten in staat zijn het wild zacht in de bek te nemen. Verder hebben ze een passie voor het vangen van prooi. Ze zijn over het algemeen erg vriendelijk, mensgericht en sociaal naar zowel mensen als andere honden. Retrievers zijn over het algemeen geen waakse honden.

Spaniels worden ook wel opstotende honden genoemd. Spaniels werden vaak gebruikt door valkeniers. Zij hadden als taak om wild op te stoten. Vervolgens stuurde de valkenier een valk om het wild te grijpen. Spaniels zijn actieve, vriendelijke honden die snel leren. Ze zijn zowel sociaal naar mensen als honden en vrijwel niet waaks.

Waterhonden zijn gefokt om te werken in het water. Zo hielpen ze onder andere mee met het binnenhalen van vissersnetten. ’s Nachts hadden ze als neventaak het bewaken van boten. Het zijn echter geen waakse honden van aard. Net als retrievers en spaniels zijn het actieve, vriendelijke en mensgerichte honden. Ook zijn ze zowel naar mensen als andere honden gemiddeld genomen erg sociaal.

Bekende rassen in Rasgroep 8 zijn:

• Labrador Retriever
• Amerikaanse Cocker Spaniël
• Nederlandse Kooikerhondje
• Ierse Waterspaniel

Rasgroep 9: Gezelschapshonden

De honden uit de negende rasgroep werden gefokt om mensen gezelschap te houden. Het moesten dus honden zijn die makkelijk in de omgang met mensen zijn. Ze zijn gefokt op eigenschappen zoals vriendelijkheid, zachtaardigheid en speelsheid. Vaak zijn het kleinere hondenrassen. Echter kunnen ze soms fel, luidruchtig en agressief zijn. Dit zijn niet zozeer rasspecifieke eigenschappen, maar aangeleerd gedrag.

Bekende rassen in Rasgroep 9 zijn:

• Chihuahua
• Chinese Naakthond
• Franse Bulldog
• Poedel

Rasgroep 10: Windhonden

De tiende rasgroep bestaat uit honden die gefokt zijn om te jagen met ogen te jagen, in plaats van met de neus. Deze rasgroep is verdeeld in drie groepen: langhaar windhond, ruwhaar windhond en korthaar windhond. Windhonden kunnen in stilte en met zeer grote snelheden wild achtervolgen en doden. Ze zijn zeer alert op beweging, wendbaar en bewegelijk. Ze hebben veel beweging nodig. Vaak zijn ze buiten erg actief, maar binnen kunnen ze zeer rustig zijn. Over het algemeen zijn het vriendelijke honden, maar vaak wel terughoudend naar vreemde mensen.

Bekende rassen in Rasgroep 10 zijn:

• Afghaanse Windhond
• Barsoi
• Deerhound
• Whippet

Nogmaals, houd er goed rekening mee dat we in dit artikel globale informatie per rasgroep bespreken. Dit betekent dat er dus tussen de hondenrassen onderling, veel variatie en uitzonderingen zijn.

Samenvattend

In dit artikel geven we een introductie hondenrassen, kruisingen en alle honden daartussen in. Nederland en België zijn aangesloten bij de Fédération Cynologique Internationale (FCI). Dit is een samenwerkingsverband tussen een groot aantal nationale kennelclubs. De FCI erkent momenteel ongeveer 344 hondenrassen, ingedeeld in tien rasgroepen. Aan de hand van de tien rasgroepen hebben we in dit artikel de globale functies en eigenschappen van al deze rashonden. Daarnaast zijn er natuurlijk nog een heleboel niet ras-honden.

Wil je meer weten over zowel rashonden als rasloze honden? PawFive biedt een Workshop Hondenrassen waarin we nog meer inzoomen op verschillende hondenrassen. We bespreken met meer verdieping waar diverse hondenrassen van oorsprong voor gefokt zijn. We kijken naar de  invloed van een ras heeft op de eigenschappen, behoeftes en training van de hond. In welke opzicht is het trainen van een Berner Sennen anders dan het trainen van een Labrador Retriever? Hoe kunnen hondeneigenaren daar rekening mee houden?

Natuurlijk worden de effecten van het oorspronkelijke ras op een kruisingen ook meegenomen. Dit kan bijdragen aan de kennis over je hond, wat je in huis hebt gehaald en wat je van je hond kan verwachten. Ook voor mensen die zich oriënteren op de aanschaf van een hond is deze workshop uiteraard erg interessant. Wil je meer leren over honden en hondenrassen? Neem eens een kijkje bij onze Workshop Hondenrassen.