Snuffelen bij honden

De meeste mensen weten wel dat honden vele malen beter kunnen ruiken dan mensen. Wat echter minder bekend is dat snuffelen vele verschillende voordelen heeft op de fysieke en mentale gezondheid van honden. Zo leidt snuffelen tot een vergroot gevoel van welbevinden, geluk, tevredenheid, beloning en plezier. Daarnaast verlaagt het de stress en lichamelijke pijn in het lichaam.

De neus van de hond

Honden kunnen duizenden malen beter ruiken dan mensen. Het deel van de hersenen dat samenhangt met de werking het reukorgaan is veel groter van afmeting en veel beter ontwikkeld dan het overeenkomstige deel van het menselijke brein. Mensen hebben circa 12 – 40 geurzenuwcellen, terwijl honden maar liefst 220 miljoen – 2 miljard geurzenuwcellen hebben.^[1] Honden hebben delen in de hersenen die erop gemaakt zijn, om geuren te herkennen en te onthouden. Een soort enorme geurendatabank, waarmee ze geuren hun hele leven kunnen herinneren. “Zoals wij de wereld zien, zo ruiken de honden hem. Het universum van de hond is een laag van complexe geuren. De wereld van geuren is minstens net zo rijk als de visuele wereld” (Horowitz, 2009). ^[2]

Honden snuiven met hun neus de lucht op en vangen op die manier de geurmoleculen in de lucht op. De neus van honden is vochtig en werkt als een soort plakband. De geurmoleculen blijven vastkleven aan hun neus. De neusvleugels werken als een soort antennes. Als je goed kijkt naar de neus van een hond (vooral als ze aan het ruiken zijn), zul je zien dat de neusvleugels voortdurend in beweging zijn om geuren op te snuiven en te ontdekken waar de geur vandaan komt. Als de geurmoleculen vastkleven aan de natte neus worden ze tot in detail ontleed en getransporteerd naar verschillende delen van de hersenen. En hun gedrag wordt dan o.a. bepaalt of ze een geur wel of niet herkennen. Honden halen eigenlijk meer informatie uit het ruiken van iets of iemand, dan het bekijken van iets of iemand. Dit verklaart ook bepaalt gedrag wat ze vertonen, wat je bij mensen of andere dieren niet terugziet.

De positieve effecten van snuffelen

Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de effecten van snuffelen op honden, zowel op mentaal als fysiek vlak. Snuffelen verlaagt het stresshormoon cortisol bij honden. Zo is bij een onderzoek op dit gebied het cortisol in het lichaam van de deelnemende honden gemeten, aan de hand van speeksel-metingen. De cortisol-waarden werden gemeten. Vervolgens mochten de honden snuffelen en werd erna opnieuw een meting verricht. Na het snuffelen bleken de cortisol-waarden gemiddeld lager te zijn.

Het blijkt zelfs dat hoe intenser honden snuffelen, hoe lager de stress wordt. Snuffelen blijkt ook de aanmaak van endorfine, dopamine en oxytocine te stimuleren. Endorfine werkt stress verlagend en geven een gevoel van welbevinden en geluk. Dopamine is een stof die hoort bij het beloningssysteem van de hersenen. Dopamine zorgt voor een gevoel van tevredenheid en beloning. Oxytocine is een neuropeptide dat als hormoon en neurotransmitter fungeert. Het lijkt een belangrijke rol te spelen bij het verbinden van sociale contacten met gevoelens van plezier. Snuffelen blijkt ook lichamelijke pijn te kunnen verminderen. Zo stimuleer je allerlei positieve gevoelens bij je hond. 

Je zou dus kunnen zeggen dat snuffelen leidt tot:

• een vergroot gevoel van welbevinden en geluk
• een vergroot gevoel van tevredenheid en beloning
• een vergroot gevoel van plezier
• een verlaagd stressniveau
• een verlaging van lichamelijke pijn

Laat je hond snuffelen

Bied je hond dagelijks mogelijkheden om te snuffelen. Begin allereerst bij de dagelijkse wandelen. Soms is het voor het mentale welzijn van een hond beter om in een halfuur 300 meter te lopen in plaats van 3 kilometer te lopen, maar waarbij ze elk plekje kunnen besnuffelen. Wij vergelijken de straat met alle prikkels, waaronder geuren, wel eens met social media voor honden. Aan de hand van de geuren die op straat hangen, kunnen honden heel veel informatie halen.^{[3] [4] [5]} Zo kunnen ze ruiken welke honden en mensen er eerder op die plek hebben gelopen. Aan de hand van hoe sterk een geurspoor er nog hangt, weten ze ongeveer hoe recent het is dat een hond of persoon daar heeft gelopen.

Honden laten onder andere geursporen achter door met urine bepaalde plekken te markeren. Aan de urine van een andere hond, maar bijvoorbeeld ook door bij het kennismaken aan elkaars achterste te snuffelen, vergaren ze informatie over de ander. Is het de geur van een reu of teef? Is de hond gecastreerd of ongeholpen? Hoe oud is de andere hond ongeveer? Gaat het om een zekere of onzekere hond? Is die hond in goed gezondheid of mankeert er lichamelijk iets? Wat heeft de andere hond recent gegeten? En ga zo maar door.

Ten tweede kan je aanvullende mogelijkheden bieden voor je hond om de neus te gebruiken. Zo zijn er verschillende hersenwerken, hersenpuzzels, snuffelmatten en denksporten voor honden. Wil je hier meer over weten? Bekijk ons artikel ‘Wat is denksport voor je hond?‘. Voor meer informatie over de effecten van snuffelmatten en het gebruik ervan raden we het artikel ‘Snuffelmatten: kant en klaar kopen of zelf maken?’ aan. Daarnaast kan een bezoek aan een snuffeltuin een mooie activiteit zijn.

Snuffeltuinen^[6]

Een snuffeltuin is een plek waar een hond in vrijheid, ongedwongen, in zijn eigen tempo, veilig zijn neus en andere zintuigen op een natuurlijke wijze kan gebruiken. De snuffeltuin is geen vorm van hersenwerk of neuswerk! De hond hoeft geen voertjes te zoeken en jij hoeft er geen voertjes te verstoppen. Het gaat er juist om dat de hond helemaal kan doen wat hij zelf wil, zich kan gedragen op natuurlijke wijze in veilig, afgeschermd gebied. 

Er zijn diverse snuffeltuinen:

• Kleine snuffeltuinen: bijvoorbeeld in de achtertuin van een particulier
• Grote tuinen: met vele struiken of een stukje bos, grote weide of met andere grote objecten zoals bijvoorbeeld een schuur
• Kan een weide zijn waar dieren op hebben gelopen of een stuk grond waar honden op hebben getraind. Hier hangen dus veel geuren.
• Er zijn mobiele snuffeltuin: de snuffeltuin wordt op- en afgebouwd voor gebruik

Voordelen van een snuffeltuin:^[7]

• Honden zijn neusdieren (natuurlijk instinct volgen)
• Stimuleert natuurlijk bewegen (Lekker vrij rond lopen in een veilige omgeving. Veilig voor hond en baas).
• Mentale uitdaging, het wekt de nieuwsgierigheid van een hond op en stimuleert leervermogen
• Eigen tempo en zonder druk van anderen
• Ruiken reduceert het stressniveau en hond wordt ontspannen
• Belangrijk voor zelfvertrouwen
• Ontspanning omdat de hond ook ontspannen is. Samen tot rust komen en van je hond kunnen genieten
• Relatie met je hond verbetert, anders naar je hond leren kijken en eigenaar leert hoe belangrijk snuffelen is
• Uitje met de hond
• Oude mensen die zich bijv. in een park niet veilig voelen, mensen die moeten revalideren, mensen die zich eenzaam voelen

Snuffeltuin zijn geschikt en verrijkend voor alle honden. Maar denk ook aan:

• Angstige honden (trauma, bijtincident, ex-zwerf/asielhond, ex-broodfokhond)
• Agressieve honden
• Oude honden
• Blinde of dove honden
• Gehandicapte honden
• Puppy’s
• Revaliderende honden
• (Jacht)honden die niet los kunnen

Wil je een keer met je hond naar een snuffeltuin? In Nederland, België en andere landen wereldwijd zijn er diverse snuffeltuinen waar je zelf naar toe kan gaan. Enkele snuffeltuinen in Nederland en België zijn aangesloten bij het Snuffeltuinen Initiatief. Bij deze snuffeltuinen betaal je een kleine toegangsprijs voor of een vrijwillige bijdrage. Deze bijdrage gaat dan naar een goed doel of naar het uitbreiden van de snuffeltuin. De locaties en meer informatie over snuffeltuinen in het algemeen kan je vinden op de website van Snuffeltuinen Initiatief.

Samenvattend

Kortom, stimuleer het snuffelen bij je hond. Dit kan niet alleen vele voordelen voor je hond hebben, maar uiteindelijk ook voor jezelf. Voor meer informatie over hersenwerken, hersenpuzzels, snuffelmatten en denksporten voor honden, check ons andere artikel ‘Wat is denksport voor je hond?‘ Of geef je op voor de Workshop ‘Denksport voor honden’

Voor meer informatie over de effecten van snuffelmatten en het gebruik ervan raden we het artikel ‘Snuffelmatten: kant en klaar kopen of zelf maken?’ aan.